Gemeente Zutphen
Afdeling Stadsbedrijven
De stad Zutphen groeide ongeveer duizend jaar geleden rond een stenen grafelijk hof en een klein kerkje, aan de samenvloeiing van IJssel en Berkel. Bij opgravingen in 1946 op het plein 's Gravenhof zijn fundamenten van dat grafelijk huis gevonden en heeft men de contouren ervan in de bestrating zichtbaar gemaakt. Overigens zijn hier ook sporen aangetroffen die wijzen op een veel vroegere bewoning, zoals een grafveld dat te dateren valt op ca. 700 na Chr. Uit archeologisch onderzoek blijkt de geschiedenis van de stad veel ouder te zijn dan tot nu toe algemeen werd aangenomen. De plek aan twee goed bevaarbare rivieren op een heuvel temidden van drassige veengronden (Zutphen = Zuidvenne) was natuurlijk goed gekozen.
De vestiging was uitstekend te verdedigen. De strategische ligging speelde ook in de kaart van de handeldrijvende kooplieden. Zutphen groeide snel. In de periode tussen 1191 en 1196 verleende de landsheer Graaf Otto van Gelre haar stadsrechten. Dat betekende o.a. zelfbestuur en eigen rechtspraak. In de veertiende eeuw werd de stad in haar geheel ommuurd.
De nog bestaande delen van de stadsmuur, de meeste muurtorens en ook de waterpoort over de Berkel dateren dan ook uit die tijd. Ook aan de internationale handel namen de Zutphenaren ijverig deel. Je kon ze tegenkomen in Engeland, Noorwegen, langs de Oostzee, in Duitsland, België en in Frankrijk. Dat Zutphen van ouds Hanzestad was, spreekt haast vanzelf. De stad nam een centrumpositie in doordat ze de moederstad was van een grote 'stadsrechtfamilie'. Dat waren steden die stadsrecht gekregen hadden naar Zutphens model. In moeilijke juridische gevallen bijvoorbeeld werd dan ook veelvuldig advies gevraagd van de Zutphense Schepenen. Maar Zutphen kreeg het moeilijk in de zestiende eeuw. De jarenlange strijd van de hertog van Gelre met Bourgondië, de opkomst van de Hollandse steden, de verzanding van de IJssel en de langdurige oorlog tegen de Spanjaarden deden haar gunstige handelspositie verloren gaan. De Hanzecontacten verliepen. Toch bleef Zutphen een welvarende marktplaats, een levend centrum voor een wijde landbouwende omgeving, de hoofdstad van de Graafschap waardig. In de zeventiende en achttiende eeuw werd Zutphen extra versterkt door een ring van bolwerken en wallen. De achttiende eeuw gooide overigens weer roet in het eten. De revolutie, de strijd tegen de regentenheerschappij, zette de partijen fel tegenover elkaar. Franse troepen maakten daaraan in 1795 wel een einde, doch gedroegen zich hier beslist niet als lieverdjes. Plunderingen, zware belastingen, troffen de Zutphenaren zwaar. In die tijd werden veel familiewapens van de grafstenen uit puur vandalisme weggehakt. Ook raakte Zutphen haar voorrechten kwijt, haar stadsrecht. Na de oprichting van het Koninkrijk der Nederlanden in 1815, kreeg Zutphen deze positie niet meer terug. Tot ver in de negentiende eeuw bleef Zutphen klein, ingeklemd door haar vestingwerken. De groei kwam er pas in toen in 1874 de wallen rond de stad konden worden geslecht, omdat toen de vesting Zutphen werd opgeheven. Zutphen bleef een handels en marktstad met een belangrijke verzorgende functie, ook na de laatste oorlog die hier veel verwoestingen aanrichtte. Na de oorlog is de wederopbouw van Zutphen voortvarend ter hand genomen. Hierbij is veel aandacht besteed aan het behoud van de honderden fraaie monumenten in de stad. Hiervan plukt de stad nog altijd haar vruchten: jaarlijks bezoeken meer dan een miljoen toeristen de oude Hanzestad aan de IJssel. Tot in de tachtiger jaren blijft een van de grootste problemen van Zutphen het gebrek aan ruimte. Hieraan komt in 1989 een eind: Zutphen breidt zich uit tot ruim 2500 hectare. Deze gebiedsuitbreiding geeft Zutphen weer de ruimte om te bouwen aan een nieuwe woonwijk: Leesten. Jaarlijks worden hier enkele honderden nieuwe woningen gebouwd. Het nieuwe bedrijventerrein 'De Revelhorst' geeft ook bedrijven de ruimte om in Zutphen neer te strijken zodat ook de werkgelegenheid kan groeien. Op deze wijze kan Zutphen haar centrumfunctie voor de regio behouden en verder versterken. Door de vorming van het stadsgewest 'De Stedendriehoek' met als basis de steden Apeldoorn, Deventer en Zutphen blijft de van oudsher goede concurrentiepositie ten opzichte van andere stedelijke centra gehandhaafd.
|
Bezoek de locatie met Google Earth:
